Η ιδεολογία του Βάλτου

Δ.Καζάκης
Ο βάλτος είναι πιο χαρακτηριστικός χώρος όπου η κυριαρχεί η πολιτική στασιμότητα. Κι αυτός δυστυχώς αποτελεί τον ρυθμιστικό παράγοντα στις σημερινές πολιτικές εξελίξεις. Χάρις σ' αυτόν επιβιώνει το καθεστώς του δοσιλογισμού και της ηττοπάθειας.

Ο βάλτος στην πολιτική σκηνή εμφανίστηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Les Marais, ήταν ο περιφρονητικός όρος με τον οποίο οι Πεδινοί και κυρίως οι Ορεινοί χαρακτήριζαν τον χώρο που καταλάμβανε το κέντρο της Συντακτικής Συνέλευσης.

Ο βάλτος είχε μια παλιά συμβολική σημασία για τους Γάλλους. Ο πρώτος θυρεός των Γάλλων ήταν οι τρεις βάτραχοι. Ο θυρεός αυτός ήταν το αρχικό σύμβολο και της δυναστείας των Βουρβόνων, μιας και bourbe σημαίνει βούρκος.  Ένας παλιός Γάλλος συγγραφέας έλεγε: "Le Crapaud designe les marais dont sortaient les Francs", ο βάτραχος σηματοδοτεί τον βάλτο από τον οποίο βγήκαν οι Γάλλοι.

Επομένως σε μια εποχή τόσο κρίσιμη για το Γαλλικό έθνος, όπου κρινόταν η τύχη του, το μέλλον του, ο βάλτος ήταν το σύμβολο της αποσύνθεσης. Το Γαλλικό έθνος έπρεπε να επιλέξει ανάμεσα στους οπαδούς της κυριαρχίας του πλούτου, όπου η πατρίδα ταυτιζόταν με τους έχοντες και κατέχοντες την απόλυτη εξουσία και σ'  εκείνους που ήθελαν την αναγέννηση της πατρίδας ως συλλογική περιουσία του λαού. Στους πρώτους η πατρίδα ισοδυναμεί με τον πλουτισμό των λίγων, ως μέτρο αξιοσύνης και κυριαρχίας τους, ενώ για τους δεύτερους η πατρίδα ισοδυναμεί με την κυριαρχία του ίδιου του λαού, με την πολιτική ελευθερία και τη δημοκρατία, που στην ουσία ήταν λαοκρατία.

Ανάμεσα σ' αυτές τις αντίπαλες μερίδες στεκόταν ο βάλτος. Σύμφωνα με τον Auguste Ducoin (Études Révolutionnaires. Paris, 1845, σ. 196): "Ανάμεσα σ' αυτά τα δυο άκρα, λιμνάζουν άνδρες με μυστικές ψήφους και σιωπηλή δειλία, πάντα αφοσιωμένοι στο κόμμα που είναι πιο δυνατό και υπηρετώντας πάντα την ανερχόμενη εξουσία. Ο χώρος που καταλαμβάνουν αυτοί οι ευνούχοι στην Συνέλευση τον αποκαλούσαν Βάλτο. Στα σύγχρονα κοινοβούλια αποκαλείται Κέντρο."

Ο Βάλτος δεν διέθετε πολιτικό πρόγραμμα, ξεκάθαρο στόχο και σκοπό. Κυριαρχούσαν πάντα οι προσωπικές ατζέντες ενώ η πιο σπουδαία του πολιτική εκδήλωση κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης ήταν το πενταμελές Διευθυντήριο της Θερμιδοριανής αντίδρασης (1794-1799), όπου κατελύθη οριστικά η δημοκρατία και κυριάρχησαν απόλυτα οι τοκογλύφοι και οι κερδοσκόποι προετοιμάζοντας την έλευση της δικτατορίας του Βοναπάρτη.

Ιδεολογία του Βάλτου ήταν πάντα η μετριοπάθεια και η μεσοβέζικη πολιτική που γεννούσε πάντα, μα πάντα τέρατα. Χωρίς καμιά εξαίρεση. Ιδίως σε εποχές κοινωνικής, εθνικής και ταξικής πόλωσης, όπως είναι η σημερινή. Βλέπεις, όταν ζεις σε τέτοιες εποχές, που επιβάλλεται αδήριτα από την ανάγκη επιβίωσης ενός ολόκληρου έθνους, οφείλεις να επιλέξεις. Είτε το θες, είτε δεν το θες. Γι' αυτό και πάντα η αναποφασιστικότητα μπροστά στο καθήκον, η άρνηση να πάρεις σαφή θέση μάχης και γενικά οι διφορούμενες ενδιάμεσες καταστάσεις γεννούν πάντα τον Βάλτο.  Κι ο βάλτος την κατάπτωση και την αποσύνθεση.

Η επιβίωση ενός καθεστώτος που δεν μπορεί να στηριχθεί πια στην εξαγορά πλατιών στρωμάτων του πληθυσμού με ρουσφέτια και παραχωρήσεις, που έχει στραφεί ξεκάθαρα ενάντια στην τεράστια πλειοψηφία του λαού και επιδιώκει να τον εξοντώσει εργασιακά, κοινωνικά και εθνικά, μπορεί να αντληθεί μόνο από τον Βάλτο. Χωρίς κανένα αρθρωτό δικό του, αυτόνομο πρόγραμμα, ο Βάλτος δανείζεται από εδώ κι από εκεί, ανάλογα τη συγκυρία. Χωρίς όμως ποτέ να αμφισβητεί τα πλαίσια που έχουν τεθεί άνωθεν. "O Marais (Βάλτος)" έγραφε σε μια διεισδυτική μελέτη της η Anne Sa'adah (Contemporary France: a democratic education, Oxford: 2003, σ. 154) "γνώριζε τι δεν ήθελε..., αλλά οι θετικές προσδοκίες του ήταν πολύ δύσκολο να οριοθετηθούν. Επιβίωνε σε μια διαρκή κατάσταση απογοήτευσης..." Με άλλα λόγια τον Βάλτο αντιπροσωπεύει πάντα μια διαρκής κατάσταση απογοήτευσης και ηττοπάθειας.

Ο Ελληνικός βάλτος

Η εικονική παντοδυναμία του σημερινού καθεστώτος αποικιακής κατοχής και εκποίησης της Ελλάδας, στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον Βάλτο. Δείτε τον πώς ζέχνει απ' άκρου εις άκρον της επίσημης πολιτικής σκηνής. Δεν θέλει ταραχές και κινητοποιήσεις. Απεχθάνεται όσο τίποτε άλλο όχι μόνο τις "ακρότητες", δηλαδή την μετωπική αναμέτρηση με το δοσιλογικό πολιτικό καθεστώς, αλλά και τις "ακραίες" θέσεις. Δεν μπορεί να γίνει τίποτε καλύτερο απ' αυτό που γίνεται ερήμην του ίδιου του λαού.

Ενώ τις μόνες διαχωριστικές γραμμές που αναγνωρίζει ο Βάλτος είναι μόνο εκείνες που πολιτικά είναι απόλυτα διαπερατές. Δεξιά, αριστερά, κέντρο. Δεν ξέρει τι σημαίνει έθνος, πέρα απ' αυτό που ορίζουν οι άρχοντες και οι εκάστοτε δυνατοί της εξουσίας. Δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι έθνος υπάρχει μόνο και όταν ένας λαός ξεσηκώνεται για να υπερασπιστεί την πατρίδα του, δηλαδή την δική του εξωτερική και εσωτερική ελευθερία να είναι αυτός που κάνει κουμάντο στον τόπο του, δηλαδή ο μοναδικός που ασκεί κυριαρχία.

Όποιος λαός δεν μπορεί να ασκήσει πρωτογενώς κυριαρχία στην πατρίδα του δεν συγκροτείται σε έθνος ανεξάρτητο, κυρίαρχο, αυτόνομο, αλλά καταλήγει να είναι μια "πληθυσμιακή οντότητα" δούλων χωρίς πατρίδα, χωρίς παρόν και μέλλον. Στο έλεος όλων εκείνων που από την εποχή του, ο Δημοσθένης χαρακτήριζε προδότες:  "Άνθρωποι μιαροί, κόλακες και αλάστορες, που ο καθένας έχει ακρωτηριάσει την πατρίδα του, που ήπιαν την ελευθερία τους τσουγκρίζοντας τα ποτήρια πρώτα με τον Φίλιππο και τώρα με τον Αλέξανδρο, που μέτρο της ευδαιμονίας τους έχουν την κοιλιά τους και τα πιο ευτελή ένστικτά τους, ενώ την ελευθερία τους και το να μην έχουν αφέντες -αυτά δηλαδή που οι παλιότεροι Έλληνες τα είχαν ορισμούς και κανόνες του αγαθού- τα κατέλυσαν» (Υπέρ Κτησιφώντος Περί Στεφάνου, 296).

Κι ενώ ο μέσος Έλληνας σήμερα προσδοκά έναν από μηχανής Θεό, η όποια ελπίδα εξανεμίζεται στην δυσοσμία το σημερινού πολιτικού Βάλτου, όπου οι σύγχρονοι αριστεροδέξιοι Crapaud des Marais  - όπως χαρακτήριζαν τους πολιτικούς τυχοδιώκτες την εποχή της μεγάλης Γαλλικής επανάστασης οι αληθινοί πατριώτες - ξέρουν να μιλάνε επί παντός επιστητού, εκτός από αυτά που καίνε τον λαό και την πατρίδα. 
Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε είναι ξεκάθαρο το νόημα των λόγων του Δημοσθένη που έλεγε: "Οί παλιοί 'Αθηναίοι δέ γυρεύαν ούτε πολιτικό, ούτε στρατηγό πού νά τούς έξασφαλίσει τή δουλεία και τήν καλοπέραση, άλλά ούτε νά ζήσουν καταδεχόνταν, άν δέ γινόταν νά ζήσουν έλεύθεροι. Γιατί καθένας άπ' αύτούς είχε τή γνώμη πώς δέν γεννήθηκε μόνο γιά τόν πατέρα του καί τή μητέρα του, μά καί γιά τήν πατρίδα. Καί νά σέ τί διαφέρει,  αύτός πού πιστεύει πώς γεννήθηκε μόνο γιά τούς γονιούς του περιμένει τόν φυσικό καί γραμμένο του θάνατο, ένώ αύτός πού πιστεύει πώς γεννήθηκε καί γιά τήν πατρίδα του, θα θελήσει νά πεθάνει καλίτερα παρά νά τη δει στή σκλαβιά,καί θά νομίσει πιό φοβερές άπό τό θάνατο τις προσβολές καί τις ατιμώσεις, πού κατ ανάγκη, σάν ή πόλη του σκλαβωθή, θά ύποφέρει μαζί μέ τούς άλλους." (Υπέρ Κτησιφώντος Περί Στεφάνου, 205)

Σήμερα καλούμαστε να ανακαλύψουμε τον πατριωτισμό που δεν είναι υποχείριο του κάθε επιτήδειου, ούτε κρύβει την υποτέλεια στην εξουσία, αλλά όπως έγραφε στο Dictionary o Σάμιουελ Τζόνσον το 1773 για τον πατριώτη ως ευφημισμό για έναν συνειδητό ανατροπέα της κυβέρνησης. Και σε εποχές όπως η σημερινή όπου το καθεστώς της υποτέλειας προστατεύεται τόσο καλά από τον πολιτικό Βάλτο, το καθήκον κάθε αληθινού πατριώτη, κάθε συνειδητού ανατροπέα της κυβέρνησης, είναι να δουλεύει οργανωμένα και συνειδητά για την πατριωτική αφύπνιση του λαού. Για να αντιληφθεί πώς ελευθερία, δικαιοσύνη, προκοπή είναι έννοιες ασυμβίβαστες με καθεστώτα σαν τα σημερινά και πώς για να επιβιώσει έχει μόνο μία επιλογή: την μονομερή διαγραφή  του χρέους και ταυτόχρονα την απαλλαγή από τα δεσμά της υποτέλειας στις σύγχρονες μορφές υπερεθνικού δεσποτισμού, που σήμερα δεν έρχονται από την Ανατολή, αλλά από την Δύση.

Δημήτρης Καζακης
( Απόσπασμα απο το αρθρο του "Θάνατος αλά γαλλικά: Στο Παρίσι θα τελειώσουν την Ελλάδα")

 31/8/2014